Lucullus V. McWhorter
Żółty Wilk. Jego własna historia
przeł. Wiesław K. Niedźwiadek
wstęp Marek Hyjek
Żółty Wilk miał 22 lata, gdy w 1877 roku rozpoczęła się wojna z Nez Perce. Walcząc jako zwiadowca i straż tylna, niejednokrotnie uciekając się do walki wręcz, został pięciokrotnie ranny, ale dożył do późnej starości. Podczas gdy większość jego plemienia poddała się Armii Stanów Zjednoczonych, on, wraz z innymi, uciekł do Kanady. Wkrótce wrócił i zamieszkał w rezerwacie Indian Colville, setki mil od swojej pierwotnej ziemi w Oregonie.
Na początku XX wieku udzielił Lucullusowi V. McWhorterowi serii wywiadów do książki, która miała się ukazać na jego temat. Martwił się, że ludzie źle zapamiętają wojnę z Nez Perce. Oczywiście, nie miał pojęcia, że prawie nikt nie będzie jej pamiętał.
Szczegółowa relacja uczestnika wszystkich bitew stoczonych podczas ucieczki Indian Nez Perce w stronę Kanady. Autor wspomina dramatyczne wydarzenia, śmierć bliskich i cierpienie niewinnych ludzi. Po upływie kilkudziesięciu lat od tych wydarzeń potrafi krytycznie spojrzeć zarówno na współplemieńców, jak i białych dowódców. Wielokrotnie koryguje zapisy białych historyków, wykazując ich świadome tuszowanie niewygodnych sytuacji i podkreślając, że niezbędne jest przedstawienie indiańskiego punktu widzenia, bo dopiero wtedy czytelnik będzie mógł zrozumieć, co się naprawdę wydarzyło.
Dotąd polski czytelnik stykał się przede wszystkim z legendą Wodza Józefa, jako doskonałym strategiem i nieustraszonym wodzem. Relacja Żółtego Wilka przywraca obu bohaterom właściwe proporcje.
Historia, którą opowiedziałem ci dawno temu – nawet jeśli ludziom się nie spodoba, to i tak ją opowiem. Nie jestem silny i nie spodziewam się, że kiedykolwiek będę lepszy. Chciałbym zakończyć to jako prawdę, a nie jako kłamstwo. Biali ludzie, wspomagani przez rząd, tłamszą moje indiańskie prawa. Młode pokolenie, które jest za mną, dla nich opowiadam tę historię. To dla nich! Chcę, by następne pokolenie białych znało i traktowało Indian jak siebie samych.
Nie pochodzimy z żadnego kraju, tak jak biali. Byliśmy tu od zawsze. Natura umieściła nas na tej naszej ziemi – ziemi, która została nam odebrana. Opowiadam swoją historię, by wszyscy wiedzieli, dlaczego doszło do wojny, której nie chcieliśmy. Wojnę prowadzi się po to, by zabrać coś, co nie należy do ciebie.
Lucullus V. McWhorter (1860-1944) już jako dziecko zachwycał się opowieściami, które przekazywali mu osadnicy z gór Allegheny. Odrzucał formalną edukację i dostosowywał własne metody uczenia się, kierując się miłością do natury i przyrody. W 1903 roku przeniósł się z rodziną do doliny rzeki Yakima w stanie Waszyngton, w pobliżu rezerwatu Indian Yakima. Ci szybko uznali go za jednego z nich i przyjęli do plemienia.
Przez lata McWhorter nawiązał przyjaźń z wieloma weteranami wojny z 1877 roku z plemienia Nez Perce. Mówił płynnie w języku nez perce W pięćdziesiątą rocznicę wojny odbył pierwszą podróż samochodem na pola bitew w Montanie w towarzystwie Żółtego Wilka, Peo Peo i Wiele Ran.
Żółty Wilk nie mógł znaleźć bardziej kompetentnego autora, ponieważ McWhorter całe życie poświęcił historii i zwyczajom Indian. Wraz z tłumaczem zaczął analizować życie Żółtego Wilka i historię Nez Perce. Na podstawie jego obszernych wywiadów z członkami tego plemienia opublikował dwie książki: Yellow Wolf: His Own Story (1944) i Hear Me, My Chiefs! (1951).
Lucullus V. McWhorter, Żółty Wilk. Jego własna historia, przeł. Wiesław K. Niedźwiadek, wstęp Marek Hyjek, FOXES BOOKS–TIPI, Biblioteka „Tawacinu” nr 59, Wielichowo 2024, ISBN 978-83-62490-36-3, format 143×205, fotografie, słowniczek imion, indeks, stron 362, cena 39 zł
zamawiam